Rusya’da ya da Rusça konuşulan bir ülkede yemek siparişi vermek, günlük hayatın en keyifli ve pratik anlarından biridir. Dışarıda yemek yemek, sadece karnımızı doyurmak değil, aynı zamanda kültürü tanımak, insanlarla iletişim kurmak ve bazen de yeni arkadaşlıklar kurmak anlamına gelir. Rusya’da ilk kez bir restorana girdiğimde, menüdeki kelimeleri anlamaya çalışırken yaşadığım heyecanı hâlâ hatırlıyorum. O gün yanımda Rus arkadaşım Lena vardı ve bana “спасибо, пожалуйста” demenin ötesinde, nasıl sipariş vereceğimi göstermişti. İşte bu dersimizde, siz de tıpkı benim gibi, Rusya’da ya da bir Rus restoranında rahatça yemek siparişi verebileceksiniz. Bu beceri, hem seyahatlerinizde hem de Rus arkadaşlarınızla vakit geçirirken işinize çok yarayacak. Ayrıca, yemek kültürü üzerinden dil öğrenmek, kelimeleri ve ifadeleri akılda tutmayı da kolaylaştırıyor. Hadi, birlikte Rusça yemek siparişi vermeyi öğrenelim!
Temel Kelimeler Tablosu
Aşağıdaki tabloda, bu derste sıkça kullanacağımız bazı temel kelimeleri bulacaksınız. Bu kelimeler, menüde bir şeyler seçerken, garsonla konuşurken veya ödeme yaparken işinize çok yarayacak.
| Rusça (Кириллица) | Okunuş (Latin) | Türkçe Anlamı |
|---|---|---|
| меню | menyu | menü |
| официант | afitsiant | garson (erkek) |
| официантка | afitsianka | garson (kadın) |
| заказывать | zakazıvat’ | sipariş vermek |
| блюдо | blyudo | yemek, tabak |
| напиток | napitok | içecek |
| счёт | şot | hesap |
| вода | vada | su |
| без газа | bez gaza | gazsız |
| с газом | s gazom | gazlı |
| вкусно | vkusno | lezzetli |
| пожалуйста | pajalusta | lütfen, buyurun |
| спасибо | spasiba | teşekkürler |
Ana Diyalog: Restoranda Yemek Siparişi
Şimdi, hayali bir Rus restoranında geçen bir diyalog üzerinden ilerleyelim. Diyalogda ben (Ali) ve Rus arkadaşım Lena varız. Garson ise klasik bir Rus restoranında çalışan, her zaman ciddi ama yardımsever birisi. Diyalogun bazı bölümlerinde açıklamalar ve ipuçları da ekleyeceğim.
Ali ve Lena bir restorana giriyorlar.
Официант: Добрый вечер! Вот ваше меню. Что будете заказывать?
Dobriy veçer! Vot vaşe menyu. Şto budite zakazıvat?
İyi akşamlar! İşte menünüz. Ne sipariş edeceksiniz?
Açıklama:
“Добрый вечер” (Dobriy veçer) = İyi akşamlar.
“Вот ваше меню” = İşte menünüz.
“Что будете заказывать?” = Ne sipariş edeceksiniz? Burada “будете” fiilin gelecek zamanıdır ve kibar bir soru şeklidir.
Lena: Спасибо! Я буду борщ и салат «Оливье».
Spasiba! Ya budu borş i salat “Olivye”.
Teşekkürler! Ben borş ve “Olivye” salatası alacağım.
Ali: А мне, пожалуйста, куриный суп и плов.
A mne, pajalusta, kuriniy sup i plov.
Bana da, lütfen, tavuk çorbası ve pilav.
Açıklama:
“Я буду…” = “Ben … alacağım.” Sipariş verirken çok kullanılır.
“А мне, пожалуйста…” = “Bana da, lütfen…”
Ruslar sipariş verirken genellikle “пожалуйста” (lütfen) kelimesini kullanmayı ihmal etmezler. Kibar olmak önemli!
Официант: Что будете пить?
Şto budite pit’?
Ne içmek istersiniz?
Lena: Минеральную воду без газа, пожалуйста.
Mineralnuyu vodu bez gaza, pajalusta.
Gazsız maden suyu, lütfen.
Ali: Я буду чай с лимоном.
Ya budu çay s limonom.
Ben limonlu çay alacağım.
Siparişler geldikten sonra…
Официант: Приятного аппетита!
Priyatnogo appetita!
Afiyet olsun!
Ali: Спасибо!
Spasiba!
Teşekkürler!
Yemek sonrası…
Ali: Можно счёт, пожалуйста?
Moşna şot, pajalusta?
Hesabı alabilir miyiz, lütfen?
Официант: Конечно!
Koneçno!
Tabii ki!
Diyalog Notları ve Kültürel İpuçları
- Rusya’da restoranda sipariş verirken genellikle “Я буду…” (Ben … alacağım) veya “Мне, пожалуйста…” (Bana, lütfen…) kalıpları kullanılır.
- Garsonlara “официант” (erkek) veya “официантка” (kadın) diye seslenebilirsiniz. Ancak, doğrudan “Эй!” gibi kaba bir şekilde çağırmak hoş karşılanmaz.
- “Приятного аппетита!” ifadesi, Türkçedeki “Afiyet olsun”un tam karşılığıdır ve yemek başlamadan önce söylenir.
- Hesap istemek için “Можно счёт, пожалуйста?” en yaygın ve kibar ifadedir.
Gramer ve Kullanımda Öne Çıkan Noktalar
1. “Я буду…” ve “Мне, пожалуйста…” Kalıpları
-
“Я буду…” (Ben … alacağım)
Bu kalıp, gelecekte bir şeyi yapacağınızı belirtmek için kullanılır. Sipariş verirken çok doğaldır.
Örnek: “Я буду суп.” (Ben çorba alacağım.) -
“Мне, пожалуйста…” (Bana, lütfen…)
Bu kalıp ise daha kibar bir istekte bulunmak için kullanılır.
Örnek: “Мне, пожалуйста, чай.” (Bana, lütfen, çay.)
2. İsimlerin Hallerine Dikkat!
Rusçada nesne olan kelimeler genellikle ismin -винительный падеж- (yani belirtme hali) ile kullanılır.
Örneğin:
– “Я буду борщ.” (Borş alacağım.)
– “Я хочу воду.” (Su istiyorum.)
Burada “вода” (su) kelimesi “воду” (suyu) olarak değişir.
3. “Пить” ve “Есть” Fiilleri
- “Пить” (pit’) = içmek
- “Есть” (yest’) = yemek
Sipariş verirken genellikle “буду” (alacağım) ile birlikte kullanılır.
Örnek: “Я буду пить чай.” (Ben çay içeceğim.)
4. Sık Yapılan Hatalar
- “Меню” kelimesi çoğu zaman “меню” olarak kalır, sonuna ek gelmez.
- “Счёт” kelimesini “шот” gibi okumak yaygındır, ancak doğru okunuşu “şot”tur.
- “Пожалуйста” kelimesi çok uzun ve karmaşık görünse de, pratikte çok sık kullanılır ve kibar olmanın anahtarıdır.
Gerçek Hayat Uygulamaları: Örnek Cümleler
Aşağıda, günlük hayatta kullanabileceğiniz bazı örnek cümleler bulacaksınız. Her cümleyi önce Kiril harfleriyle, sonra Latin okunuşuyla ve ardından Türkçe çevirisiyle verdim.
-
Можно меню, пожалуйста?
Moşna menyu, pajalusta?
Menüyü alabilir miyim, lütfen? -
Я хочу заказать борщ.
Ya hachu zakazat’ borş.
Borş sipariş etmek istiyorum. -
Мне, пожалуйста, чай без сахара.
Mne, pajalusta, çay bez sahara.
Bana, lütfen, şekersiz çay. -
Что вы порекомендуете?
Şto vı porekomenduyete?
Ne tavsiye edersiniz? -
У вас есть вегетарианские блюда?
U vas yest’ vegetaryanskiye blyuda?
Vejetaryen yemekleriniz var mı? -
Я не ем мясо.
Ya ne yem myaso.
Ben et yemem. -
Можно счёт, пожалуйста?
Moşna şot, pajalusta?
Hesabı alabilir miyiz, lütfen? -
Всё было очень вкусно!
Vsyo bılo oçen’ vkusno!
Her şey çok lezzetliydi! -
Я буду пить воду с газом.
Ya budu pit’ vodu s gazom.
Gazlı su içeceğim. -
Спасибо, всё отлично!
Spasiba, vsyo otliçno!
Teşekkürler, her şey harika!
Kendi Tecrübemden Küçük Bir Hikaye
Bir gün Moskova’da, Lena ve ben ünlü bir Gürcü restoranına gitmiştik. Menüdeki yemek isimleri bana çok yabancı gelmişti. Lena bana “Что вы порекомендуете?” (Ne tavsiye edersiniz?) dememi önerdi. Garson hemen gülümsedi ve “Хинкали и хачапури – наши лучшие блюда!” (Hinkali ve haçapuri – en iyi yemeklerimiz!) dedi. O gün, sadece yeni lezzetler keşfetmekle kalmadım, aynı zamanda Rusça pratik yapmanın ne kadar eğlenceli olabileceğini de gördüm. Siz de çekinmeden garsona sorular sorun, yeni şeyler deneyin. Rusya’da insanlar, yabancıların Rusça konuşmaya çalışmasını çok takdir ediyorlar ve genellikle yardımcı olmaktan mutluluk duyuyorlar.
Sonuç ve Pratik Öneriler
- Sipariş verirken kibar olun, “пожалуйста” ve “спасибо” kelimelerini bolca kullanın.
- Menüde anlamadığınız bir şey olursa, “Что это?” (Bu nedir?) veya “Что вы порекомендуете?” (Ne tavsiye edersiniz?) diye sorun.
- Yemek sonrası mutlaka “Спасибо, всё было очень вкусно!” diyerek teşekkür edin. Bu, hem garsonun hem de mutfağın yüzünü güldürür.
- Pratik yapmak için bir Rus restoranına gidin veya arkadaşlarınızla bu diyalogları tekrar edin.
Unutmayın, yemek siparişi vermek sadece bir ihtiyaç değil, aynı zamanda yeni bir kültürü keşfetmenin ve dilinizi geliştirmenin en lezzetli yoludur! Afiyet olsun – или, как говорят в России, приятного аппетита!
