Şahıs Zamirlerinin Çekimi

Şahıs Zamirlerinin Hallere Göre Çekimi

(Склонение Личных Местоимений По Падежам)

birinci tekil ve çoğul Şahıs Zamirleri’nin hallere göre çekimi

HALLER	TEKİL		ÇOĞUL
yalın hal (кто? что?)	я	ben	мы	biz
(-in) hali. (кого? чего?)	меня	beni(m)	нас	bizi(m)
(-e) hali (кому? чему?)	мне	bana	нам	bize
(-i) hali (кого? что?)	меня	beni	нас	bizi
(ile) hali (кем? чем?)	со мной	benim ile	с нами	bizim ile
(-de) hali (о ком? о чём?)	обо мне	Benim hakkımda	о нас	bizim hakkımızda

 

Я учитель.	Ben öğretmenim.
Меня зовут …	Benim adım …(Beni … çağırırlar.)
У меня болит горло.	Benim boğazım ağrıyor.
Ко мне пришёл друг.	Arkadaşım bana geldi.
Он говорил со мной.	O benim ile konuşuyordu.
Она стояла передо мной.	O benim önümde duruyordu.

 

Birinci tekil Şahıs Zamiri я’nin hallere göre çekimli şekillerinin önünde kullanılan с, к, перед, над edatları ilave olarak о seslisini de alırlar: со, ко, передо, надо gibi.

-DE HALİ’nde ise о edatı обо şeklinde kullanılır.

Кто говорил вам обо мне?

Kim size benden bahsediyordu?

Bu edatların önüne eklenen о harfleri а okunurlar.

 

Birinci çoğul Şahıs Zamiri’nde bu о’lar bulunmazlar.

Мы студенты.	Biz öğrencileriz.
Нас зовут …	Bizim adımız …(Bizi … çağırırlar.)
У нас болят зубы.	Bizim dişlerimiz ağrıyor.
К нам пришли соседи.	Bize komşular geldiler.
Она говорила с нами.	O bizimle konuşuyordu.
Она стояла перед нами.	O bizim önümüzde duruyordu.

 

ikinci tekil ve çoğul Şahıs Zamirleri’nin hallere göre çekimi

 

HALLER	TEKİL		ÇOĞUL
yalın hal	ты	sen	вы	siz
(-in) hali	тебя	seni(n)	вас	sizi(n)
(-e) hali	тебе	sana	вам	size
(-i) hali	тебя	seni	вас	sizi
(ile) hali	с тобой	senin ile	с вами	sizin ile
(-de) hali	о тебе	senin hakkında	о вас	sizin hakkınızda

 

Вы (siz, sen) Şahıs Zamiri; hem çoğul anlamında kullanılır hem de nazik bir hitap şekli olarak tekil şahıs için de kullanılır. Özellikle mektup ve benzeri yazışmalarda sıkça büyük harfle yazılarak kullanılır. Hitap edilen şahıs tekil olduğu halde bile Вы ile fiillerin çoğul çekimi kullanılır.

 

Где ты, мой друг?	Sen neredesin, arkadaşım?
Я приду к тебе после урока.	Dersten sonra sana geleceğim.
Тебя кто-то спросил.	Seni birisi sordu.
Он хочет пойти с тобой.	O seninle gitmek istiyor.
Она спросила о тебе.	O senin hakkında sordu.
Я Вас хорошо знаю.	Sizi iyi biliyorum.
Сколько вам лет?	Kaç yaşındasınız?
Она принесла вам новый журнал.	O size yeni dergi getirdi.
Мы долго говорили вчера о вас.	Sizin hakkınızda dün çok konuştuk.
Я пишу Вам письмо.	Size mektup yazıyorum.
Почему вас не было на вечере?	Partide neden yoktunuz?

 

üçüncü tekil Şahıs Zamirleri’nin (он, она, оно) hallere göre çekimi

 

HALLER	TEKİL (ЕД.Ч.)		TEKİL (ЕД.Ч.)
yalın hal	он, оно	o	она	o
(-in) hali	его (у него)	onu(n)	её (у неё)	onu(n)
(-e) hali	ему (к нему)	ona	ей (у ней)	ona
(-i) hali	его (на него)	onu	её (на неё)	onu
(ile) hali	им (с ним)	onun ile	ей, ею (с ней, с нею)	onun ile
(-de) hali	о нём	onun hakkında	о ней	onun hakkında

 

üçüncü çoğul Şahıs Zamiri’nin (они) hallere göre çekimi

HALLER	ÇOĞUL
yalın hal	они	onlar
(-in) hali	их (у них)	onları(n)
(-e) hali	им (к ним)	onlara
(-i) hali	их (на них)	onları
(ile) hali	ими (с ними)	onlar ile
(-de) hali	о них	onlar hakkında

 

Üçüncü tekil ve çoğul Şahıs Zamirleri edatlar ile kullanıldıklarında önlerine н sessizini alırlar.

 

У него (неё) болит голова.	Onun başı ağrıyor.
Он пришёл к ней (нему).	O ona geldi.
Мы говорили с ними.	Biz onlar ile konuşuyorduk.
Все спрашивали о них.	Herkes onlar hakkında soruyordu.
Я подошла к нему (ней).	Ben ona yaklaştım.

 

Ancak yalın olarak kullanıldıklarında bu harf bulunmaz.

 

Ему (ей) было пять лет.	O beş yaşındaydı.
Я подарил ему (ей) книгу.	Ona kitap hediye ettik.
Мы помогли ему (ей).	Biz ona yardım ettik.

 

Bazı edatlardan sonra bu н harfi bulunmaz.

благодаря	sayesinde
навстречу	karşısına, karşısından
вне	dışarıda, dışında
вопреки	-e rağmen

 

Благодаря ей наш визит прошёл хорошо.	Onun sayesinde ziyaretimiz iyi geçti.
Навстречу ему из сада вышла большая кошка.	Onun karşısına, bahçeden büyük bir kedi çıktı.

 

Üçüncü tekil ve çoğul Sahiplik Zamirleri’nden

его (ключ, книга, дело)	onun (anahtarı, kitabı, işi)
её (ключ, книга, дело)	onun (anahtarı, kitabı, işi)
их (ключ, книга, дело)	onların (anahtarı, kitabı, işi)

önce edat geldiğinde de н harfi bulunmaz. Önlerinde bulunan isimlerin cinsi de önemli değildir.

 

Она şahıs zamiri İLE HALİ’nde edatlarla ней ve нею olarak iki değişik şekilde kullanılır.

Мой друг иногда говорил с ней.	Arkadaşım ara sıra onunla konuşuyordu.
Он часто говорил с нею.	O sık sık onunla konuşuyordu.

 

Şahıs Zamirleri’nin yalın ve çekimli şekilleri hem canlı hem de cansız varlıklar için kullanılır. Bir cümlenin öznesini tayin etmede kullanılan кто? (kim?) ve что? (ne?) soru sözcüklerinin hallere göre çekimli formlarına cevap oluştururlar.

 

кто? ve что?’nun çekimi

 

HALLER	КТО? (KİM?)		ЧТО? (NE?)
yalın hal	кто	kim	что	ne
(-in) hali	кого	kimi(n)	чего	neyi(n)
(-e) hali	кому	kime	чему	neye
(-i) hali	кого	kimi	что	neyi
(ile) hali	кем	kim ile	чем	neyi
(-de) hali	о ком	kim hakkında	о чём	ne hakkında

 

 

1. YALIN HAL’nde Şahıs Zamirleri’nin kullanılması:

Кто он? – Студент.	O kimdir? – Öğrencidir.
Что это? – Ключ.	Bu nedir? – Anahtardır.
– Кто пришёл сюда?	– Kim buraya geldi?
– Он (учитель) пришёл.	– O (öğretmen) geldi.
– Что стоит на столе?	– Masada ne duruyor?
– Он (стакан) стоит на столе.	– O (bardak) masada duruyor.

 

Soru sözcüklerinin hallere göre çekimli şekilleri ile yapılan sorulara cevap verirken doğrudan Şahıs Zamirleri’nin çekimli şekilleriyle kullanılır.

 

2. -İN HALİ’inde Şahıs Zamirleri’nin kullanılması:

– У кого есть брат?	– Kimin erkek kardeşi var?
-У меня есть брат	– Benim erkek kardeşim var.
– От кого ты получил письмо?	– Sen kimden mektup aldın?
– Я получил письмо отнего (брата).	– Ben ondan (kardeşimden) mektup aldım.

 

Yukarıdaki cümlelerde görüldüğü gibi, bir şeye sahip olma bildirirken bütün Şahıs Zamirleri olumlu ve olumsuz cümlelerde у edatı ile -İN HALİ’nde kullanılır.

 

У меня есть словарь.	Benim sözlüğüm var.
У тебя есть словарь.	Senim sözlüğün var.
У него есть словарь.	Onun sözlüğü var.
У неё есть словарь.	Onun sözlüğü var.
У нас есть словарь.	Bizim sözlüğümüz var.
У вас есть словарь.	Sizin sözlüğünüz var.
У них есть словарь.	Onların sözlüğü var.

Bu cümle kalıbında nesnelerin cinsiyeti, tekil ya da çoğul olması Şahıs Zamirleri’nin çekimli şeklini etkilemez.

 

У меня есть брат.	Benim erkek kardeşim var.
У меня есть сестра.	Benim kız kardeşim var.
У меня есть письмо.	Benim mektubum var.
У меня есть братья, сёстры.	Benim erkek ve kız kardeşlerim var.
У меня есть письма.	Benim mektuplarım var.

 

Bu cümle kalıbında olumsuz cümlenin tümleci -İN HALİ’nde olur.

 

У меня нет брата.	Benim erkek kardeşim yok.
У меня нет тетради.	Benim defterim yok.
У меня нет денег.	Benim param yok.

 

Şahıs Zamirleri -İN HALİ’nde diğer edatlarla birlikte hem soru hem de cevap şeklinde kullanılırlar.

 

3. -E HALİ’inde Şahıs Zamirleri’nin kullanılması:

– Кому он дал книгу?	– O kitabı kime verdi?
– Он дал книгу мне.	– O kitabı bana verdi.

 

Yaş sorarken ve cevap verirken Şahıs Zamirleri -E HALİ olur.

– Сколько тебе (вам) лет?	– Sen (siz) kaç yaşındasınız?
– Мне тридцать лет.	– Ben 30 yaşındayım.
– Ему тридцать лет.	– O (bay) 30 yaşında.
– Ей тридцать лет.	– O (bayan) 30 yaşında.

 

Bazı fiillerden sonra Şahıs Zamirleri -E HALİ’nde olur.

 

Покажите нам, пожалуйста, ваш дом.	Lütfen, bize evinizi gösteriniz.
Дайте мне стакан чая.	Bana bir bardak çay veriniz.
Помогите ему, пожалуйста.	Ona yardım ediniz, lütfen.
Скажите мне, пожалуйста, где находится банк?	Bankanın nerede bulunduğunu söyler misiniz, lütfen.
Приезжайте к нам ещё раз.	Bize tekrar geliniz.

 

Öznesiz cümlelerde Şahıs Zamirleri -E HALİ’nde olur.

 

Мне кажется, что после обеда будет жарко.	Bana öyle geliyor ki, öğleden sonra sıcak olacak.
Мне хочется что-нибудь выпить.	Canım bir şey içmek istiyor.
Ему нельзя курить.	Onun sigara içmesi yasaktır.
Здесь мне холодно.	Burada ben üşüyorum.

 

4. -İ HALİ’inde Şahıs Zamirleri’nin kullanılması:

– Кого вы видите там?	– Orada kimi görüyorsunuz?
– Я ви жу его (учителя).	– Ben onu (öğretmeni) görüyorum.
– Что вы видите на улице?	– Caddede neyi görüyorsunuz?
– Я вижу её (машину).	– Ben onu (arabayı) görüyorum.

 

Bir şahsın adını sorarken ve cevap verirken, Şahıs Zamirleri -İ HALİ’nde olur.

Как тебя (вас) зовут?	Senin (sizin) adın(ız) nasıldır? Seni (sizi) nasıl adlandırırlar?
Меня зовут …	Benim adım … dır. Beni … diye adlandırırlar

 

Geçişli fiillerden sonra Şahıs Zamirleri -İ HALİ’nde olur.

 

Я читаю её (книгу).	Ben onu (kitabı) okuyorum.
Я люблю тебя.	Ben seni seviyorum.
Я слушаю вас.	Ben sizi dinliyorum.
Я не слышу тебя.	Seni işitmiyorum.
Он поздравляет её.	O (bay) onu (bayan) kutluyor.
Кто-то спрашивал вас.	Sizi birisi soruyordu.
Он не понимает меня.	O beni anlamıyor.

 

5. İLE HALİ’inde Şahıs Zamirleri’nin kullanılması:

 

– С кем вы идёте в парк?	– Siz kiminle parka gidiyorsunuz?
– Мы идём в парк с ними (друзьями).	– Biz parka onlar (arkadaşlarımız) ile gidiyoruz.
– Чем он открываат дверь?	– O kapıyı ne ile açıyor?
– Он открывает дверь им (ключом).	– O kapıyı onunla (anahtar ile) açıyor.

 

Bazı fiillerden sonra Şahıs Zamirleri İLE HALİ’nde kullanılırlar.

 

Директор заведует им (магазином).	Müdür onu (mağazayı) yönetiyor.
Учитель интересуется ею(литературой).	Öğretmen onunla (edebiyatla) ilgileniyor.
Я занимаюсь разными видами (ими) спорта.	Ben çeşitli spor dallarıyla (onlarla) uğraşıyorum.

 

6. -DE HALİ’inde Şahıs Zamirleri’nin kullanılması:

 

– О ком вы спрашиваете?	– Kim hakkında soruyorsunuz?
– Я спрашиваю о нём (соседе).	– Ben o (komşu) hakkında soruyorum.
– О чём они говорили?	– Onlar ne hakkında konuşuyorlardı?
– Они говорили о нём (уроке).	– Onlar (ders) hakkında konuşuyorlar.
– Он всегда думает о ней.	– O her zaman onu düşünüyor.
-На ней было зелёное платье.	– Onun üzerinde yeşil bir elbise vardı.