Beyaz Rusya
Sovyetlerin dağılışını, kel kafası lekeli Gorbaçovu hatırlıyorum. Hatta bu leke haritaya benzer. Bir aratıver sanal alemde bulacaksın. Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla bağımsızlığını ilan eden eski bir Sovyetler Birliği ülkesi olan Belarus, Rusya hükümetine en yakın müttefik konumunda. Belarus bizde Beyaz Rusya olarak biliniyor. Beyaz Rusya bayrağı 7 Haziran 1995 tarihinde kabul edilmiş, 2012 yılında günümüzde kullanılan halini almış. Bayrağın süslemesi sol kısmında yer alıyor. Bayrağın büyük kısmını kaplayan sağ kısım ise kırmızı ve yeşil renkli şeritlerden oluşuyor. Yeşil renk ülkenin kendi ormanlarını ifade ederken kırmızı bağımsızlık mücadelesi için dökülmüş olan kanları simgeliyor. Simgeliyor ama bu bayrağı ve hikayesini birde Belarus’un güzel insanlara sormak gerek. Sık sık ziyaret ettiğim bu ülkede kırmızı ve beyaz iki şeritten ibaret bir bayrağı da sürekli görüyorum.
Belarus’un denize kıyısı yok. Yok ama denizi var. Mins denizi dedikleri bir göl var. Denizin iyotlu kokusunu, hafif esen rüzgarını hissetmesen de kıyışandayken deniz sanırsın.
Toprakları gayet düz ve birçok geniş bataklık arazileri var. 2005’te Birleşmiş Milletler tarafından yapılan bir tahmine göre Belarus’un yüzde 40’ı ormandan ibaret. Belarus’ta bir çok dere ve 11 bin adet göl bulunmakta. 3 adet büyük nehir ülkenin topraklarından geçiyor.
Çernobil Nükleer Santrali çalışanları için 1970 yılında kurulmuş bir şehri de var. 1986 yılında Çernobil reaktör kazasının meydana gelmesi sonucunda şehir boşaltılmış. Yaklaşık 1000 yıl sonra tekrar yaşanabilecek radyasyon düzeyine erişebilecek olan şehir bugün terk edilmiş haliyle bile ilgi çekmekte. Hala daha bölgeye radyasyon ölçme cihazları ve sıkı tedbirlerle erişim sağlanmakta. Bölge gerçekten korku filmlerini andırıyor. Bu felaket sonrasında birçok insan radyasyon nedeniyle tiroid kanseri olmuş ve bölgedeki canlılar ciddi bir mutasyona uğramıştı.
Avrupa’nın en yeşil ülkelerinden Belarus şehir merkezinde her mahallenin ormanı andıran çok geniş parkları var. Avrupa vizyonu olarak bilinen Belarus, biz onu bu doğal hayatın en önemli figürlerinden. Kıta Avrupası’nda en büyük otçul canlı olan Avrupa. Biz onu yalnızca Polonya ve Belarus daki diyaloğu Övgüye ZA Ormanı’nda yaşamakta. Bu canlı ülkenin maskotu olmuş durumda. Ülkede şehirler arası yolculuklar sırasında onlarca geyiğe de rastlamanız mümkün. Türk vatandaşlarının vizesiz seyahat edebildiği Belarus’u her yıl yüz binlerce kişi ziyaret ediyor. Her iki ülke diplomatlarının 29 Mart 2013’te Minsk’te imzaladığı anlaşma 1 Haziran 2014’te uygulanmaya başladı. Bu Rolf M ters nokta. Info adresindeki tahmini veriler baz alındığında 2020 yılında ülkede 9 milyon 449 bin 323 kişi yaşamakta. Dünyada nüfus açısından 90 üçüncü sırada yer alıyor. Belarus. Belarus’un toplam nüfusunun yüzde 81 nokta ise etnik beyaz Ruslardan oluşuyor. Bundan sonraki en büyük etnik Polonyalılar ve Ukraynalı vardır. Belarus’un iki resmi dili Rusça ve Beyaz Rus çadır. Rusça nüfusun yüzde 72’si tarafından konuşulup ülkenin en yaygın dili haline gelmiş durumda. Beyaz Rusça ise sadece nüfusun yüzde 19.2 nokta tarafından konuşulmakta. Birçok kişi Belarus dilinin geleceğini tehlikede görüyor. Belarus nüfusunun yüzde 70’i Ortodoks lardan oluşuyor. Yüzde 20’lik kesim Katolik ve Protestan. Yüzde 10’luk kesim Müslüman ve Yahudi.
Nazi Almanyası’nın Rusya ile savaştığı İkinci Dünya Savaşı’nın doğu cephesinin merkezinde konumlanan Belarus bu çatışmalar sırasında tamamen yıkılmış. Savaş, tarihin en kanlı çatışmalarının yaşandığı en geniş hareket alanına sahne olan Doğu Cephesi, Almanya’nın Sovyetler ile olan savaşının en önemli merkezlerinden biriydi. Kızıl Ordu’nun Nazi Almanyası’nı mutlak yenilgiye uğrattığı 9 Mayıs 1945 tarihinden sonra yaralarını sarmaya başlayan bölgede birçok şehir yeniden inşa edildi. Belarus’un başkenti Minsk’te 1950 yılından itibaren yeniden savaş öncesindeki şehir planlarına sadık kalınarak inşa edilmiştir.
Belarus’ta binlerce Türk vatandaşı yaşıyor. Bunların büyük bir kısmı ülkeye yatırım amacıyla yerleşen iş insanları turizm, tarım, makine ve kimya sanayii. Türklerin en çok rağbet ettiği sektörlerden ülkede hatırı sayılır bir Türk öğrenci topluluğu da var. Türklerin inşa ettiği ve işlettiği otel ve kumarhaneler de. Türk çalışan sayısı da bir hayli fazla. Günümüz kuru ile bir Belarus rublesi dört nokta 89 Türk Lirası’na eşittir. Eğer ucuz bir restoranda bir kişilik yemek istiyorsanız nokta on dokuz avro, bir McDonalds menüsü istiyorsanız 4.0 yedi avro. Eğer bir kafeteryada sütlü kahve içeyim diyorsanız bir nokta 55 avro yu gözden çıkarmanız gerekiyor. Minsk’te asgari maaş 135 avro, Minsk’te ortalama maaş ise 420 nokta 92 avro dur. Oldukça ekonomik olan menüler deki yemekler genellikle et ağırlıklı ve patatesin çok çeşitli versiyonlarıyla manzaralarla besleniyor. Bütün uluslararası mutfakların da bulunduğu bu kentte yöresel yemekleri denemelisiniz. Örneğin güveçte yapılan mantarlı ve kremalı et anlamına gelen maç Hanuka ve mantar çorbası olan kuru tenya. Ayrıca mantı ya benzeyen bir çeşit yemek olan Perl, meni ve mücevherin tadına benzeyen duranı ki Belarus’ta devlet birçok alanda sıkı kontrol mekanizmasına sahip restoran ve kafeler menüde yazan fiyatların dışına çıkarlarsa yüklü cezalarla karşılaşıyorlar.
Belarus Avrupa’nın en gözde kumar hanelerine sahip ülkelerinden birisi. Başkent Minsk’te uluslararası zincirlere bağlı olan 12’den fazla casino var. Ülkede internet ya da telefon hattı alan herkesin pasaport bilgileri alındıktan sonra küçük bir kamera ile fotoğrafları çekiliyor. Kayıt işlemleri çok büyük bir ciddiyet ile yapılıyor. Belarus ve Türk kültürü hem gelenek görenekler hem de gündelik hayatta kullanılan bazı kelimeler açısından benzerlik gösteriyor. Belarus duvar evlerine ayakkabıyla girmiyorlar. Açık havada mangal yapmayı seviyorlar. İyi havalarda yeşil alanlara mangal yakmaya gidiyorlar. Çaya çay diyen, demleme çayı sallama çaya tercih eden Belarus dolar. Kahve pişirdikleri cevreye tur k diyor. Evlilik öncesi genç kızlar ise sandık içinde çeyiz hazırlıyorlar. Beyaz Rusya, bol bant ismi verilmiş olan 6 ayrı bölgeye ayrılır. Ülkenin en büyük şehri ve aynı zamanda başkenti biliyorsunuz ki Minsk Gomel şehri ülkenin ikinci büyük kenti. Bitez Brest, Rodeo Ev Beyaz Rusya ülkesinin diğer önemli kentlerinden bazıları. Beyaz Rusya ve Türkiye arasında saat farkı bulunmamakta. Ülkemizde bulunduğumuz anda saat kaç ise Beyaz Rusya da aynı. Beyaz Rusya da merkezi ekonomi sürdürüldüğü için ilerleme çok yavaş. Altı bölgenin ekonomisinin aynı olduğu ülkede otomobil motoru, traktör, buzdolabı, tekstil ürünleri, elektronik eşyalar ve bazı imalat ürünleri de yer almakta. Beyaz Rusya da özellikle ormancılık, kimya, bilişim sektörü, enerji ve inşaat faaliyetleri ekonominin belkemiğini oluşturuyor.
Beyaz Rusya’ya gitmeyi düşünüyorsanız sert kış aylarında gidilmemesi tavsiye ediliyor. Ülkeye gitmek için tavsiye edilen aylar ise temmuz ile Ağustos. Özellikle ağustos ayları ülkenin en iyi olduğu zaman dilimi. Dondurucu kış aylarında giderseniz kalın elbiselerini yanınızda götürmeyi unutmamalısınız. Uçak bileti fiyatları ise gidiş dönüş kişi başı 2 bin 500 Türk Lirası civarından başlıyor ve aktarmasız iki buçuk saat sürmekte. Uçak yolculukları son günlerde sıkça gündeme gelen Belarus’ta neler olduğuna şöyle bir bakalım. Belarus ile Avrupa Birliği arasında yeni bir savaş türü oluşmakta. Batı dünyasının hibrit savaş adını verdiği mücadelede Belarus yönetimine mültecileri birer silah olarak kullanarak Polonya sınırına gönderme suçlaması yapılıyor. Doğu’dan Belarus’a gelen mülteciler, Belaruslu asker ve güvenlik güçleri eşliğinde Polonya sınırına ilerliyor. Avrupa Birliği ülkeleri, Belarus’un bu hibrit savaşta mültecileri silah olarak kullandığını iddia ediyor. Minsk yönetiminin arkasında ise Rusya’nın olduğunu öne sürüyor. Öne sürüyor demek komik. Açık bir şekilde ifade edeyim ki Rusya’dan habersiz Belarus’ta kuş uçmaz. Halk bu durumdan memnun değil. En azından benim tanıdıklarım. Fakat elden ne gelir ki?
