İsmin Hallere Göre Çekilmesi
(Изменение Имён Существительных По Падежам)
hallere göre isim çekimlerinin üç tipte toplanması
1nci tip çekim – пéрвый вид склонéния
-İN HALİ’nde bazı isimlerin -у (-ю) takısı alması
-DE HALİ’nde bazı isimlerin -у (-ю) takısı alması
2nci tip çekim – вторóй вид склонéния
3ncü tip çekim – трéтий вид склонéния
Rusça isimler 6 halde tekil ve çoğul olarak çekilirler. Önce bu halleri topluca görelim, daha sonra da isimlerin hallere göre çekimlerini öğrenelim.
1. Yalın Hal – именительный падеж
Кто? – Kim? (canlılar için)
Что? – NE? (bitkiler ve diğer varlıklar)
2. –in Hali – родительный падеж
Кого? – Kimin?
Чего? – NEYİN?
3. -E Hali – дательный падеж
Кому? – Kime?
Чему? – NEYE?
4. –i Hali – винительный падеж
Кого? – Kimi?
Что? – NEYİ?
5. ile Hali – творительный падеж
Кем? – Kiminle?
Чем? – NEYLE?
6. –de Hali – предложный падеж
О ком? – kim hakkinda?
О чём? – NE HAKKINDA?
Bu halin diğer bir adı da EDATLI HAL’dir: yalnızca edatlarla kullanılır. Diğer dört hal (YALIN ve EDATLI HALLER hariç) hem edatsız, hem edatlı, hem fiillerle, hem de sıfatlarla kullanılırlar.
Hal kısaltmalarını, belli başlı soruları ve bunlara cevap olarak birer örnek isim çekimini aşağıda bulacaksınız. Bundan sonra HALLERE göre isim çekimlerini ve en son olarak da HALLERİ sırayla öğreneceksiniz.
СТУДÉНТ (öğrenci)
yalın hal (кто?) | Студéнт рабóтает на фáбрике. |
-in hali (когó?) | Зáвтра я бýду у студéнта. |
-e hali (комý?) | Я послáл письмó студéнту. |
-i hali (когó?) | Я увидел студéнта. |
ile hali (кем?) | Брат занимáлся со студéнтом. |
-de hali (о ком?) | Они спóрили о студéнте. |
СЛОН (fil)
yalın hal (кто?) | Где живёт большóй слон? |
-in hali (когó?) | У слонá ширóкие ýши. |
-e hali (комý?) | Сын подошёл мéдленно к слóну. |
-i hali (когó?) | Он впервые увидел слонá. |
ile hali (кем?) | Я любовáлся Lтим слонóм. |
-de hali (о ком?) | Я написáл текст о слонé. |
КОНВÉРТ (zarf)
yalın hal (что?) | Нóвый конвéрт в сýмке. |
-in hali (чегó?) | В сýмке нет конвéрта. |
-e hali (чемý?) | Онá былá рáда конвéрту. |
-i hali (что?) | Онá получила конвéрт. |
ile hali (чем?) | Я посылáю письмó с конвéртом. |
-de hali (о чём?) | Они рассказáли о конвéрте. |
HALLERE GÖRE İSİM ÇEKİMLERİNİN ÜÇ TİPTE TOPLANMASI
(Три Вида Склонения Имён Существительных)
İsimlerin hallere göre tekil ve çoğul çekimi belli başlı üç tipte yapılmaktadır. Her üç cinse ait isimler karışık olarak bu çekim tiplerine göre takı alarak çekilirler.
1. BİRİNCİ TİP ÇEKİM (Первый Вид Склонения)
Sonu yumuşak (-й ve -ь) ya da sert sessiz harf ile biten tüm ERİL CİNS isimler ve sonu -о, -е, -ё harfleri ile biten NÖTR CİNS isimler bu tip çekime dahildirler. Çekim takıları benzer olmakla birlikle, biz önce ERİL sonra da NÖTR CİNS isimlerin örnek çekim tablolarını vereceğiz.
A. ERİL CİNS isimlerin çekimi.
(1) Sonu sert sessiz ile biten isimler.
лес (orman)
брат (erkek kardeş)
век (yüzyıl)
студéнт (üniversite öğrencisi)
слон (fil)
гóрод (şehir)
HALLER |
CANLI VARLIK İSİMLERİ |
CANSIZ İSİM |
|
yalın hal (кто? что?) | студéнт | слон | гóрод |
-in hali (когó? чегó?) | студéнта | слонá | гóрода |
-e hali (комý? чемý?) | студéнту | слонý | гóроду |
-i hali (когó? что?) | студéнта | слонá | гóрод |
ile hali (кем? чем?) | студéнтом | слонóм | гóродом |
-de hali (о ком? о чём?) | о студéнте | о слонé | о гóроде |
Türkçe karşılıkları:
YALIN HAL | öğrenci | fil | şehir |
-İN HALİ | öğrencinin | filin | şehrin |
-E HALİ | öğrenciye | file | şehre |
-İ HALİ | öğrenciyi | fili | şehri |
İLE HALİ | öğrenci ile | fil ile | şehir ile |
-DE HALİ | öğrenci hakkında | fil hakkında | şehir hakkında |
Aynı isimlerin ÇOĞUL çekimlerini görelim.
HALLER |
CANLI VARLIK İSİMLERİ |
CANSIZ İSİM |
|
yalın hal (кто? что?) | студéнты | слоны | городá |
-in hali (когó? чегó?) | студéнтов | слонóв | городóв |
-e hali (комý? чемý?) | студéнтам | слонáм | городáм |
-i hali (когó? что?) | студéнтов | слонóв | городá |
ile hali (кем? чем?) | студéнтами | слонáми | городáми |
-de hali (о ком? о чём?) | о студéнтах | о слонáх | о городáх |
Yukarıdaki Türkçe karşılıkları çoğul olarak düşünüp yazacak olursak bu isimlerin doğru anlamlarını öğrenmiş oluruz.
“Студéнт” ve “слон” canlı insan ve hayvan adları olduğundan -i hali‘de -in hali ile aynı çekim ekini almaktadırlar. “Гóрод” cansız isim olduğundan -i hali‘de YALIN HAL’in aynısıdır, yani tekil durumda herhangi bir ek almamaktadır. Bu tür isimlerin çoğul çekimlerinde de aynı kural geçerlidir.
(2) Sonu yumuşak sessiz –й veya –ь ile biten ERİL CİNS isimlerin TEKİL ve ÇOĞUL çekimleri.
HALLER |
CANLI VARLIK İSMİ |
TAKI |
|
yalın hal (кто? что?) | учитель | (öğretmen) | -ь/-й |
-in hali (когó? чегó?) | учителя | (öğretmenin) | +я |
-e hali (комý? чемý?) | учителю | (öğretmene) | +ю |
-i hali (когó? что?) | учителя | (öğretmeni) | yalın hal/-in hali |
ile hali (кем? чем?) | учителем | (öğretmen ile) | +ем/+ём |
-de hali (о ком? о чём?) | об учителе | (öğretmen hakkında) | +е |
HALLER |
CANLI VARLIK İSMİ |
TAKI |
|
yalın hal (кто? что?) | огóнь | (ateş) | – |
-in hali (когó? чегó?) | огня | (ateşin) | +я |
-e hali (комý? чемý?) | огню | (ateşe) | +ю |
-i hali (когó? что?) | огóнь | (ateşi) | yalın hal/-in hali |
ile hali (кем? чем?) | огнём | (ateş ile) | +ем/+ём |
-de hali (о ком? о чём?) | об огнé | (ateş hakkında) | +е |
HALLER |
CANLI VARLIK İSMİ |
|
yalın hal (кто? что?) | герóй | (kahraman) |
-in hali (когó? чегó?) | герóя | (kahramanın) |
-e hali (комý? чемý?) | герóю | (kahramana) |
-i hali (когó? что?) | герóя | (kahramanı) |
ile hali (кем? чем?) | герóем | (kahraman ile) |
-de hali (о ком? о чём?) | о герóе | (kahraman hakkında) |
HALLER |
CANSIZ VARLIK İSMİ |
|
yalın hal (кто? что?) | музéй | (müze) |
-in hali (когó? чегó?) | музéя | (müzenin) |
-e hali (комý? чемý?) | музéю | (müzeye) |
-i hali (когó? что?) | музéй | (müzeyi) |
ile hali (кем? чем?) | музéем | (müze ile) |
-de hali (о ком? о чём?) | о музéе | (müze hakkında) |
Şimdi de bu isimlerin ÇOĞUL çekimlerini görelim.
HALLER |
ÇOĞUL ISIM |
TAKI |
|
yalın hal (кто? что?) | учителя | огни | -я/-и |
-in hali (когó? чегó?) | учителéй | огнéй | +ей |
-e hali (комý? чемý?) | учителям | огням | +ям |
-i hali (когó? что?) | учителéй | огни | yalın hal/-in hali |
ile hali (кем? чем?) | учителями | огнями | +ями |
-de hali (о ком? о чём?) | об учителях | об огнях | +ях |
HALLER |
ÇOĞUL İSİM |
TAKI |
|
yalın hal (кто? что?) | герóи | музéи | -и |
-in hali (когó? чегó?) | герóев | музéев | +ев |
-e hali (комý? чемý?) | герóям | музéям | +ям |
-i hali (когó? что?) | герóев | музéи | yalın hal/-in hali |
ile hali (кем? чем?) | герóями | музéями | +ями |
-de hali (о ком? о чём?) | о герóях | о музéях | +ях |
Canlı insan ve hayvan adlarının tekil de olduğu gibi -i hali çoğul çekimlerinin de -in hali ile aynı olduğunu, aynı şekilde cansız nesne ve bitki isimlerinin -i hali çoğul çekimlerinin de yalın hal şekli ile aynı olduğunu akıldan çıkarmamak gerekir.
-in hali | учителéй | герóев | yalın hal | огни | музéи |
-i hali | учителéй | герóев | -i hali | огни | музéи |
B. Sonu -е, -ё ve -о ile biten NÖTR CİNS isimlerin de BİRİNCİ TİP eklerle çekildi-
ğini belirtmiştik. Sözcüklerin sonundaki bu sesli harfler atıldıktan sonra geriye kalan kökün sonundaki harfin yumuşak ya da sert oluşuna bağlı olarak ERİL isimler gibi çekilir.
HALLER |
-О İLE BİTEN İSİM |
TAKI |
|
yalın hal (кто? что?) | лицó | (yüz) | -о |
-in hali (когó? чегó?) | лицá | (yüzün) | +а |
-e hali (комý? чемý?) | лицý | (yüze) | +у |
-i hali (когó? что?) | лицó | (yüzü) | -о (yalın hal) |
ile hali (кем? чем?) | лицóм | (yüz ile) | +ом |
-de hali (о ком? о чём?) | о лицé | (yüz hakkında) | +е |
HALLER |
-Ё İLE BİTEN İSİM |
TAKI |
|
yalın hal (кто? что?) | ружьё | (silah) | -ё |
-in hali (когó? чегó?) | ружья | (silahın) | +а |
-e hali (комý? чемý?) | ружью | (silaha) | +у |
-i hali (когó? что?) | ружье | (silahı) | -ё (yalın hal) |
ile hali (кем? чем?) | ружьем | (silah ile) | +ом |
-de hali (о ком? о чём?) | о ружье | (silah hakkında) | +е |
HALLER |
-Е İLE BİTEN İSİM |
TAKI |
|
yalın hal (кто? что?) | мóре | (deniz) | -е |
-in hali (когó? чегó?) | мóря | (denizin) | +я |
-e hali (комý? чемý?) | мoрю | (denize) | +ю |
-i hali (когó? что?) | мóре | (denizi) | -е (yalın hal) |
ile hali (кем? чем?) | мóрем | (deniz ile) | +ем |
-de hali (о ком? о чём?) | о мóре | (deniz hakkında) | +е |
Sonu vurgulu -о (ó) ile biten NÖTR CİNS isimlerin ile hali takısı –ом ile ancak vurgusu diğer hecelerinde bulunan sözcüklerde ise ile hali takısı –ем şeklinde olur.
окнó – окнóм (pencere – pencere ile)
кольцó – кольцóм (yüzük – yüzük ile)
звенó – звенóм (halka – halka ile)
зернó – зернóм (tohum – tohum ile)
училище – училищем (meslek okulu – meslek okulu ile)
сéрдце – сéрдцем (kalp – kalp ile)
пáстбище – пáстбищем (otlak – otlak ile)
копьё – копьём (mızrak – mızrak ile)
Örnek olarak verdiğimiz NÖTR CİNS isimlerin şimdi ÇOĞUL çekimlerini görelim.
yalın hal (кто? что?) | лица | (yüzler) | -а |
-in hali (когó? чегó?) | лиц | (yüzlerin) | +- |
-e hali (комý? чемý?) | лицам | (yüzlere) | +ам |
-i hali (когó? что?) | лица | (yüzleri) | -а (yalın hal) |
ile hali (кем? чем?) | лицами | (yüzler ile) | +ами |
-de hali (о ком? о чём?) | о лицах | (yüzler hakkında) | +ах |
yalın hal (кто? что?) | рýжья | моря | -я |
-in hali (когó? чегó?) | рýжей | морéй | +ей |
-e hali (комý? чемý?) | рýжьям | морям | +ям |
-i hali (когó? что?) | рýжья | моря | -я (yalın hal) |
ile hali (кем? чем?) | ружьями | морями | +ями |
-de hali (о ком? о чём?) | о рýжьях | о морях | +ях |
C. Sonu –ий ile biten ERİL ve sonu –ие ile biten NÖTR CİNS isimlerin hal takıları.
HALLER |
–ИЙ/ИЕ İLE BİTEN İSİMLER |
TAKILAR |
|
yalın hal (кто? что?) | санатóрий | здáние | -й/-е |
-in hali (когó? чегó?) | санатóрия | здáния | +я |
-e hali (комý? чемý?) | санатóрию | здáнию | +ю |
-i hali (когó? что?) | санатóрий | здáние | -й/-е (yalın hal) |
ile hali (кем? чем?) | санатóрием | здáнием | +ем |
-de hali (о ком? о чём?) | о санатóрии | о здáнии | +и |
HALLER |
–ИЙ İLE BİTEN ERKEK İSİMLERİ |
TAKI |
|
yalın hal (кто? что?) | Василий | Юрий | -й |
-in hali (когó? чегó?) | Василия | Юрия | +я |
-e hali (комý? чемý?) | Василию | Юрию | +ю |
-i hali (когó? что?) | Василия | Юрия | -й (yalın hal) |
ile hali (кем? чем?) | Василием | Юрием | +ем |
-de hali (о ком? о чём?) | о Василии | о Юрии | +и |
Bu tip isimlerde de canlı ve cansız ismi olmasına bağlı olarak farklılıklar var. Dikkat çeken diğer bir özellik de -de hali çekim ekinim +е değil +и tipi olmasıdır.
о санатóрии (dinlenme evi hakkında)
о здáнии (bina hakkında)
о Василии
о Юрии
-İN HALİ’NDE BAZI İSİMLERİN –У (-Ю) TAKISI ALMASI
1. Bazı ERİL CİNS isimlerle bir şeyin veya bir maddenin bir kısmı söz konusu olduğunda isimler sonuna -у (-ю) takısını alırlar.
чáшка чáю | bir fincan çay |
стакáн чáю | bir bardak çay |
кусóк сыру | bir parça peynir |
килогрáмм сáхару | bir kilogram şeker |
килогрáмм пескý | bir kilogram kum |
купить сáхару | şeker satın almak |
купить мёду | bal satın almak |
купить шёлку | ipek kumaşını satın almak |
выпить чáю | çay içmek |
попрóбовать мёду | balın tadına bakmak |
2. Bir yer bildiren isimler –у (-ю) takısıyla kullanılır. Genellikle из ve до edatlardan sonra kullanılır.
из дóму | evden |
до дóму | eve |
из лéсу | ormandan |
до лéсу | ormana |
выйти из лéсу | ormandan çıkmak |
идти до дóму | eve gitmek |
добрáться до дóму | eve ulaşmak |
3. Zaman bildirildiğinde isimler sonuna –у (-ю) takısını alırlar. До, с ve óколо ile kullanılır.
до дóму | eve kadar |
с чáсу | birden itibaren |
до чáсу | bire kadar |
óколо чáсу | yaklaşık bir saat, bir saat gibi |
ждать с чáсу | birden itibaren beklemek |
гулять óколо чáсу | yaklaşık bir saat dolaşmak |
4. Bir eylemin sebebini bildirirken –у (-ю) takısı kullanılır. С (со) edatı ile kullanılır.
с испýгу, со стрáху | korkudan |
с перепýгу | korkarak |
побелéть со стрáху | korkudan yüzü bembeyaz olmak |
заболéть с перепýгу | korkudan hastalanmak |
5. Bazı özel durumlarda da belli edatlarla –у (-ю) takısı kullanılır.
упустить из виду | dikkate almamak |
óт рoду не видеть | hiç tanımamak |
бéз тoлку | anlamı yok, gereği yok |
ни рáзу не прийти | hiç gelmemek |
-DE HALİ’NDE BAZI İSİMLERİN –У (-Ю) TAKISI ALMASI
В ve на edatı ile bazı ERİL CİNS isimler –у (-ю) takısı alırlar.
в садý (сад) | bahçede |
Кóшки игрáют в садý. | Kediler bahçede oynuyorlar |
в шкафý (шкаф) | dolapta |
Мои костюмы висят в шкафý. | Benim elbiselerim dolapta asılı duruyorlar. |
на мостý (мост) | köprüde, köprü üstünde |
Машины стоят на мостý. | Araçlar köprü üstünde duruyorlar. |
на берегý (бéрег) | sahilde |
на берегý мóря | deniz kıyısında |
Наш дом нахóдится на берегý мóря. | Bizim evimiz deniz kıyısında bulunmaktadır. |
на краю (край) | kenarda, tam uçta |
Нóвый журнáл лежит на краю дивáна. | Yeni dergi divanın tam kenarında duruyor |
на лугý (луг) | çayırda, merada |
Корóвы гуляют на лугý. | İnekler merada dolaşıyorlar. |
на лбу (лoб) | alında, başın ön kısmında |
У негó на лбу был бéлый платóк. | Onun alnında beyaz bir mendil vardı. |
Ayrıca “год” ve “час” sözcükleri de aşağıdaki durumlarda –у takısı alırlar.
в кaкóм годý? | hangi yılda? |
В кaкóм годó ты поступил в инститýт? | Enstitüye hangi yılda girdin? |
в котóром часý? | hangi saatte? |
– В котóром часý вы пошли в шкóлу? | Hangi saatte okula gittiniz? |
– В пéрвом часý. | – Saat 12’den sonra. |
– В кокóм годý вы родились? | – Hangi yılda doğdunuz? |
– Я родился в 1967 годý. | – Ben 1967 yılında doğdum. |
– В котóром часý дéти пришли домóй? | – Çocuklar saat kaçta eve geldiler? |
– Они пришли домóй в пятом часý. | – Onlar saat beşte geldiler. |
Sonunda -у (-ю) takısını alan ERİL CİNS isimleri çoğunlukla tek heceli isimlerdir.
Aşağıdaki tabloda -İN HALİ’nde -у (-ю) son takısı olarak alan en çok kullanılan isimler verilmektedir.
В |
НА |
||
бор (çam ormanı) бой (muharebe) бред (sayıklama) быт (ev hayatı) глаз (göz) год (yıl) долг (borç) дым (duman) жар (ateş) край (memleket) круг (daire, halka) лоб (alın) лес (orman) лёд (buz) мёд (bal) мех (kürk) мозг (beyin) мох (yosun) нос (burun) плен (esaret) полк (alay) порт (liman) пруд (küçük göl) пух (tüy) ров (hendek) род (sülale) рот (ağız) ряд (sıra) сад (bahçe) снег (kar) сок (meyve suyu) строй (sıra, düzen) тыл (geri, arka) угол (köşe) ход (yürüme) цвет (çiçeklenme) шкаф (dolap) Крым (Kırım) |
в борý в бою в бредý в бытý в глазý в годý в долгý в дымý в жарý в краю в кругý во лбу в лесý во льдy в медý в мехý в мозгý во мху в носý в пленý в полкý в портý в прудý в пухý во рву в родý во рту в рядý в садý в снегý в сокý в строю в тылý в углý в ходý в цветý в шкафý в Крымý |
бéрег (sahil) бок (böğür, yan) борт (borda) вал (şaft) век (yüzyıl) воз (kargo) край (kenar) род (sülale) снег (kar) угол (köşe) шкаф (dolap) |
на берегý на бокý на бортý на волý на векý на возý на краю на родý на снегý на углý на шкафý |
2. Ikinci Tip Çekim (Второй Вид Склонения)
DİŞİL CİNS isimlerde sonu –а, –я ile bitenler bu tip eklerle çekilirler. Bu iki harf atıldıktan sonra geriye kalan kökün son harflerinin sert ya da yumuşak olmasına bağlı olarak iki grup çekim eki mevcuttur.
A. Sonu sert sessiz ile biten DİŞİL isimlerin çekilmesi.
странá (ülke)
ценá (fiyat)
кнáга (kitap)
рýчка (kalem)
yalın hal (кто? что?) | странá | ценá | -а |
-in hali (когó? чегó?) | стрaны | цены | +ы |
-e hali (комý? чемý?) | странé | ценé | +е |
-i hali (когó? что?) | странý | ценý | +у |
ile hali (кем? чем?) | странóй | ценóй | +ой |
-de hali (о ком? о чём?) | о странé | о ценé | +е |
yalın hal (кто? что?) | книга | рýчка | -а |
-in hali (когó? чегó?) | книги | рýчки | +и |
-e hali (комý? чемý?) | книге | рýчке | +е |
-i hali (когó? что?) | книгу | рýчку | +у |
ile hali (кем? чем?) | книгой | рýчкой | +ой |
-de hali (о ком? о чём?) | о книге | о рýчке | +е |
–а atıldıktan sonra geriye kalan kökün sonunda г, к, х harflerinden birisi olursa -in hali de +ы yerine +и gelir.
дéвочка (kız)
старýха (ihtiyar kadın)
студéнтка (kız öğrenci)
рукá (el)
ногá (bacak, ayak)
мýха (sinek)
yalın hal (кто? что?) | дéвочка | ногá | мýха |
-in hali (когó? чегó?) | дéвочки | ноги | мýхи |
Ayrıca sonu -а ya da -я ile biten ERİL CİNS canlıların ismi olan sözcükler de İKİNCİ TİP çekim ekleriyle çekilirler. Yani ERİL isim olmalarına rağmen DİŞİL isimler gibi çekilirler.
мужчина (erkek)
пáпа (baba)
дéдушка (dede)
старшина (baş çavuş)
юноша (delikanlı)
дядя (dayı, amca)
yalın hal (кто? что?) | мужчина | дядя |
-in hali (когó? чегó?) | мужчины | дяди |
-e hali (комý? чемý?) | мужчине | дяде |
-i hali (когó? что?) | мужчину | дядю |
ile hali (кем? чем?) | мужчиной | дядей |
-de hali (о ком? о чём?) | о мужчине | о дяде |
Sonu sert sessiz ile biten DİŞİL isimlerin ÇOĞUL çekimleri.
yalın hal (кто? что?) | стрáны | цéны | -ы |
-in hali (когó? чегó?) | стран | цен | +- |
-e hali (комý? чемý?) | стрáнам | цéнам | +ам |
-i hali (когó? что?) | стрáны | цéны | -ы |
ile hali (кем? чем?) | стрáнами | цéнами | +ами |
-de hali (о ком? о чём?) | о стрáнах | о цéнах | +ах |
yalın hal (кто? что?) | книги | рýчки | -и |
-in hali (кого? чего?) | книг | рýчек | +- |
-e hali (кому? Чему?) | книгам | рýчкам | +ам |
-i hali (кого? что?) | книги | рýчки | -и |
ile hali (кем? чем?) | книгами | рýчками | +ами |
-de hali (о ком? о чём?) | о книгах | о рýчках | +ах |
Şimdiye kadar yapılan ÇOĞUL isim çekimlerinde, dikkat edilirse, fazlaca bir zorluk yoktur. Hallerden üç tanesinin ikişer adet çoğul takısı bulunmaktadır.
-e hali (комý? чемý?) | +ам (sert takılılar için) +ям (yumuşak takılılar için) |
ile hali (кем? чем?) | +ами (sert takılılar için) +ями (yumuşak takılılar için) |
-de hali (о ком? о чём?) | +ах (sert takılılar için) +ях (yumuşak takılılar için) |
B. Sonu yumuşak sessiz ile biten DİŞİL isimlerin çekilmesi.
Мария
Тáня
статья (makale)
дерéвня (köy)
линия (hat)
стáнция (istasyon)
yalın hal (кто? что?) | статья | дерéвня | -я |
-in hali (когó? чегó?) | статьи | дерéвни | +и |
-e hali (комý? чемý?) | статьé | дерéвне | +е |
-i hali (когó? что?) | статью | дерéвню | +ю |
ile hali (кем? чем?) | статьёй | дерéвней | +ей/+ёй |
-de hali (о ком? о чём?) | о статьé | о дерéвне | +е |
yalın hal (кто? что?) | линия | стáнция | -я |
-in hali (когó? чегó?) | линии | стáнции | +и |
-e hali (комý? чемý?) | линии | стáнции | +и |
-i hali (когó? что?) | линию | стáнцию | +ю |
ile hali (кем? чем?) | линией | стáнцией | +ей |
-de hali (о ком? о чём?) | о линии | о стáнции | +и |
Sonu -ия ile biten DİŞİL CİNS isimlerde -İN, -E ve -DE HALLER’inde ortak +и takısı olmaktadır.
Aynı isimlerin ÇOĞUL çekimlerini yapalım.
yalın hal (кто? что?) | статьи | дерéвни | -и |
-in hali (когó? чегó?) | статéй | деревéнь | +ей/+ень |
-e hali (комý? чемý?) | статьям | деревням | +ям |
-i hali (когó? что?) | статьи | дерéвни | -и |
ile hali (кем? чем?) | статьями | деревнями | +ями |
-de hali (о ком? о чём?) | о статьях | о деревнях | +ях |
yalın hal (кто? что?) | линии | стáнции | -и |
-in hali (когó? чегó?) | линий | стáнций | +й |
-e hali (комý? чемý?) | линиям | стáнциям | +ям |
-i hali (когó? что?) | линии | стáнции | -и |
ile hali (кем? чем?) | линиями | стáнциями | +ями |
-de hali (о ком? о чём?) | о линиях | о стáнциях | +ях |
Sonu -а ile biten isimlerin bu harf atıldıktan sonra geriye kalan kökünde ч, ж, ш, щ ya da ц harflerinden birisi bulunuyor ise ile hali vurgulu takı -óй (-óю) vurgusuz takı
-ей (-ею) olur.
свечá – свечóй (mum – mum ile)
тýча – тýчей (bulut – bulut ile)
птица – птицей (kuş – kuş ile)
лýжа – лýжей (su birikimi – su birikimi ile)
чáща – чáщей (orman – orman ile)
чáша – чáшей (fincan – fincan ile)
3. Üçüncü Tip Çekim (Третий Вид Склонения)
Bu tip çekim –ь ile biten DİŞİL isimler içindir.
мысль (fikir)
жизнь (hayat)
ночь (gece)
мышь (fare)
ладóнь (avuç)
степь (step)
yalın hal | мысль | жизнь | ночь | мышь | ладóнь | степь | –ь |
-in hali | мысли | жизни | нóчи | мыши | ладóни | стéпи | +и |
-e hali | мысли | жизни | нóчи | мыши | ладóни | стéпи | +и |
-i hali | мысль | жизнь | ночь | мышь | ладóнь | степь | –ь |
ile hali | мыслью | жизнью | нóчью | мышью | ладóнью | стéпью | +ю |
-de hali | о мысли | о жизни | о нóчи | о мыши | о ладóни | о стéпи | +и |
–ь ile biten DİŞİL isimler -i hali tekilde herhangi bir takı almazlar.
Он прóжил всю жизнь здесь. O bütün ömrünü burada geçirdi.
Охóтник не любил степь. Avcı stepi sevmiyordu.
У этого писáтеля я вижу Ben bu yazarda çağdaş bir
совремéнную мысль. düşünce görüyorum.
Я получил пóмощь от отцá. Babamdan yardım aldım.
İLE HALİ’nde -ь üzerine +ю eklenmekte ve +ью şeklinde, bu takı meydana gelmektedir.
жизнь – жизнью
степь – стéпью
кровь – крóвью
рожь – рóжью
-İN, -E ve İLE HALLER’inin çekimi aynıdır.
-in hali (когó? чегó?) | степь – стéпи | ночь – нóчи | жизнь – жизни |
-e hali (комý? чемý?) | степь – стéпи | ночь – нóчи | жизнь – жизни |
ile hali (кем? чем?) | степь – стéпи | ночь – нóчи | жизнь – жизни |
Bu tip isimlerden bir kısmı, в ve на edatı ile yer bildirirken vurguyu son takıya alır, normal hal çekimlerinde ise vurgu sözcüğün kökündedir.
yalın hal (кто? что?) | степь | ночь | кровь |
-de hali (в ком? в чём?) | степи | ночи | крови |
Лóшади жили в степи. Atlar steplerde yaşıyorlardı.
Азербайджáн богáт нéфтью. Azerbaycan petrol yönünden zengindir.
Они добывáют нефть во мнóгих Onlar Hazar Denizi’nin birçok yerinden
местáх Каспийского мóря. petrol elde ediyorlar.
Все рабóчие были на Крáсной Bayram sırasında bütün işçiler Kızıl
плóщади во врéмя прáздника. Meydan’da idiler.
ÜÇÜNCÜ TİP çekim grubuna dahil isimlerin ÇOĞUL çekimleri.
yalın hal (кто? что?) | мысли | жизни | нóчи | мыши |
-in hali (когó? чегó?) | мыслей | жизней | ночéй | мышéй |
-e hali (комý? чемý?) | мыслям | жизням | ночáм | мышáм |
-i hali (когó? что?) | мысли | жизни | нóчи | мыши |
ile hali (кем? чем?) | мыслями | жизнями | ночáми | мышáми |
-de hali (о ком? о чём?) | о мыслях | о жизнях | о ночáх | о мышáх |
yalın hal (кто? что?) | ладóни | стéпи | -и |
-in hali (когó? чегó?) | ладóней | степéй | +ей |
-e hali (комý? чемý?) | ладóням | степям | +ям |
-i hali (когó? что?) | ладóни | стéпи | -и |
ile hali (кем? чем?) | ладóнями | степями | +ями |
-de hali (о ком? о чём?) | о ладóнях | о степях | +ях |
mükemmel (zamaçatalniy,çudniy)
Süper söyleyecek laf yok , hazırlayanların ellerine sağlık.
Ben yeni bir öğrenci olarak , bir aylık zaman da ancak yeni yeni öğreniyorum.
Çok çalışmak lazım göründüğü kadar kolay bir dil değil, baştan karışık geliyor ancak çalışınca ve biraz pratik yapınca bir şeyler anlıyorsunuz.
bütün olay pratik yapmakta rus bir arkadaş bulup , esir almak lazım başka çaresi yok :))))))))))))))))
aslında bunlara çalışarak temel bilgiler için harika bi öğrenme yolu olur, fakat rusça yazılışın yanına türkçe karşılığıyla birlikte, birde türkçe okunuşu yazmış olsa idi, gerçekten zihinde kalıcı bi şekilde öğrenim olurdu…